Pamięć o powstańcach styczniowych w Kazimierzu Dolnym

 Dzisiaj w Kazimierzu  będziemy obchodzić 156 rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego .

O godz.10.30 w kazimierskiej Farze odbędzie się uroczysta msza świata w intencji Powstańców. 

Po mszy  na  terenie dawnego cmentarza -  przy Farze - pod tablicą pamiątkową  zapalimy  znicze i zostaną złożone wiązanki .

Powstanie Styczniowe wybuchło 22 stycznia 1863 i trwało do jesieni 1864. To największe wydarzenie XIX w Polski  spowodowane było narastającym ciemięstwem  jakie  Rosja  stosowała  na ziemiach polskich. Powstanie objęło tereny Królestwa Polskiego, Ukrainy, Litwy, Białorusi. Powstańcy  znaczące wsparcie otrzymali od  ludności polskiej  z zaborów austriackiego i pruskiego.

Na terenie powiatu Puławskiego oddziałem powstańców dowodził 20 letni Leon Frankowski. W dniu 22 stycznia oddział  Frankowskiego  wkroczył do Kazimierza. Na kazimierskim rynku odczytano manifest rządu narodowego i utworzono administrację .

Zadaniem historyka  K. Parafianowicz , wybór Kazimierza na miejsce koncentracji  oddziału powstańczego  nie był przypadkowy. Ukształtowanie terenu stwarzało dobre warunki do obrony, bowiem okolica była pełna wąwozów, wzgórz i lasów.

W  Kazimierzu zgromadziło się około 700 ochotników. Większość stanowili studenci z Puławskiego Instytutu Politechnicznego i Rolniczo – Leśnego. Oddział powstańczy zasilili   także mieszkańcy  okolicznych miejscowości w tym  kilkudziesięciu  kazimierzaków .  Najstarszym powstańcem był 56 letni kazimierzanin Józef Broniewicz .Mieszkał na Górach w folwarku „Walencja” gdzie prowadził majątek.... W Powstaniu pełnił funkcje skarbnika. Dwór „Walencja” został spalony przez wojska moskiewskie  02 lutego 1863 w akcie zemsty za sprzyjanie powstańcom, a majątek skonfiskowany.

http://www.januszkowalskikazimierz.pl/z-miasta/z/925-jozef-broniewicz-kazimierski-powstaniec153-rocznica-powstania-styczniowego.html

W wyniku doniesień  o nadciągających wojskach moskiewskich,  powstańcy podjęli decyzję o przedostaniu się na drugi brzeg Wisły. Z uwagi na brak czasu nie zdecydowali się na przekroczenie  Wisły w Kazimierzu, dlatego ruszyli  wzdłuż rzek w kierunku Kamienia i tam zdołali się  przeprawić. Dotarli w okolice  Zawichostu i tam rozbili obóz.

https://www.kazimierzdolny.pl/news/150-2/16455.html

Moskale  przez cały czas podążali za powstańcami. W dniu  8 lutego powstańcy opuścili obóz i ruszyli w kierunku Sandomierza. Wyczerpani bezustannym marszem oddział powstańczy  zatrzymał  się nieopodal  Słupczy. Zmęczeni powstańcy nie wystawili nawet straży. Miejsce pobytu zdradził Rosjanom miejscowy chłop. W okolicy Dwikoz doszło do nierównej bitwy. Oddział  Frankowskiego został rozbity i praktycznie przestał istnieć. Zginęło ponad 100 powstańców głownie studentów. Kilkudziesięciu dostało się do niewoli.

Wśród powstańców  był również student puławskiej Szkoły Rolniczej  Adam Chmielowski -późniejszy święty brat Albert.

Ranny  Leon Frankowski został przewieziony do szpitala w Sandomierzu. Tam  został aresztowany i „osądzony” przez Rosjan. W dniu 20 czerwca 1863 roku został powieszony terenie koszar carskich w Lublinie. Obecnie jest to  teren miasteczka akademickiego UMCS, w miejscu kaźni powstańców  znajduje się  krzyż i głaz z  pamiątkową tablicą.

W  marcu 2013 roku  czasie obchodów 150 rocznicy  Postania Styczniowego w kazimierskim KOKPiT cie miała miejsce unikalna i niezwykła  wystawa.

https://www.kazimierzdolny.pl/news/wystawa-w-koku/16335.html

J.K