Zapiski z codzienności - Konkurs na zagospodarowanie wyrobiska po kamieniołomach w Kazimierzu Dolnym

Salon Odrzuconych (fr. Salon des Refusés) – wystawa dzieł odrzuconych przez jury paryskiego salonu, zorganizowana na polecenie Napoleona III w 1863 roku http://pl.wikipedia.org/wiki/Salon_Odrzuconych. Jak wiemy z historii, wiele razy dochodziło do tego, iż to właśnie ci odrzuceni mieli rację. Tak było też w roku 1863 w Paryżu, kiedy to grono szacownych, akademickich profesorów oceniających obrazy nie dopuściło do wystawy wiele znamienitych dzieł malarskich, które potem przez całe dziesięciolecia robiły furorę na rynkach sztuki. Tamte oceniane wyżej przez doktorów i profesorów, dziś pozostają w cieniu zapomnienia.

Podobnie może być teraz tutaj, w Kazimierzu. Odrzucono 21 prac konkursowych nadesłanych na konkurs zagospodarowania kamieniołomów! Chcemy się dowiedzieć, jakie to były prace i dlaczego je odrzucono. Chcemy je upublicznić i ocenić, które z nich naszym zdaniem zasługują na dalsze opracowania.
Konkurs i jego warunki ogłoszono na stronie gminy 15-go kwietnia 2015 r. Do 12-go maja zgłosiło się 31 uczestników, spośród których szacowne jury wyłoniło 10-ciu kandydatów do kolejnego etapu konkursu. Tych, których wyeliminowano, nawet łaskawie o tym nie powiadomiono, nie mówiąc o podaniu przyczyn.

Dobrze, że nie jest to konkurs zorganizowany przez SARP-u i że to nie SARP rozdaje nagrody. Wówczas jego koszty byłyby o wiele większe... To konkurs nasz, gminny i nasze, społeczne pieniądze są na to wykładane. Kamieniołomy są też nasze! To wyrobisko powstawało przez całe lata ciężkiej krwawicy kilku pokoleń okolicznych mieszkańców. Niektórzy z nich jeszcze żyją. Górnicy kazimierskich kamieniołomów i ich rodziny –to oni przede wszystkim powinni być beneficjentami tego wyrobiska. To między innymi ich dzieci i wnuki powinni mieć tutaj pracę, oraz przyszłość. Oceniający powinni mieć ten fakt na uwadze.
Co do składu jury mam poważne zastrzeżenia, jednakże odnoszące się tylko do niektórych osób. Osoby miejscowe, lobbujące nieustannie inwestorów zewnętrznych, przyczyniając się do suburbanizacji miasteczka, nie powinny być członkami szacownego jury. Jest oczywiste dla wszystkich, że wielki mega hotel SPA autorstwa p. Bolesława Stelmacha, który ma powstać tuż przed kamieniołomem będzie złem szkodzącym nam wszystkim. Jak to jest możliwe, że osoba, która lobbuje ten projekt zasiada w jury konkursu? Skoro autor projektu jest uczestnikiem drugiego etapu konkursu, czy ta sytuacja jest uczciwa? Szanowny Panie, przecierający szlaki tej inwestycji... proponuję, aby honorowo zrezygnował Pan z obrad Sądu Konkursowego, ponieważ nie jest pan bezstronny.

Miasteczko, które sławę swoją zawdzięcza malarzom i artystom wszelkiej maści, oddaje teraz decyzje na koncepcję zagospodarowania terenu po kamieniołomach grupie, która w żaden sposób nie będzie się kierowała dobrem mieszkańców gminy. Nie dajmy się zwieść. Historia kamieniołomu jest bogata. Jeszcze niedawno blokowano inwestycję, która mogła tam powstać... Nie sądzę, żeby teraz, niektórzy z jury kierowali się dobrem ogółu, dobrem nas wszystkich, mieszkańców tej gminy –z trudem walczących o codzienne przetrwanie na tej ziemi.

Zajrzałem do kanonu zasad konkursowych SARP-u. Kanon zasad konkursowych SARP:
…Jakość środowiska wybudowanego ma znaczenie kulturotwórcze, gospodarcze i społeczne. Zamawiający, który zamierza zrealizować najbardziej korzystną koncepcję inwestycji lub sposobu zagospodarowania terenu powinien dysponować kilkoma porównywalnymi rozwiązaniami architektonicznymi lub urbanistycznymi. Można to osiągnąć przez zorganizowanie odpowiedniego konkursu, który jest najwłaściwszą metodą wyboru i oceny idei, projektu, projektanta, a także technik i sposobów realizacji.

Dla kogo i w jakim celu ten konkurs? Czy dla mieszkańców, którzy z utęsknieniem czekają na poprawę kazimierskiej koniunktury, nowych miejsc pracy, które mogłyby powstrzymać ucieczkę młodych z gminy? Czy dla ogólnego rozwoju zadłużonej gminy, której kasa jest pusta jak bęben? Czy tylko dla garstki wybrańców, którzy skorzystają na tym, żeby żadna konkurencja w kamieniołomach nie powstała? Domagam się, aby: w kamieniołomie zaistniało miejsce służące społeczności, zapobiegające problemom bezrobocia i wymierania miasteczka. Domagam się, aby Kamieniołom, ostatni tak wielki teren w obrębie niemal centrum miasteczka, skupiony w rękach gminy, przyczynił się do podniesienia Kazimierza z upadku gospodarczego.
Zapewne konkurs będzie kolejną imaginacją - sztuką dla sztuki, sądząc po ogromnej ilości prac odrzuconych. Kosztem nas wszystkich, jak wszystko, co się w tym biednym kraju odbywa. Wróżę, iż konkurs wygra utytułowany twórca owego wspomnianego wcześniej SPA. Przecież ma w składzie jury swoich przynajmniej dwóch, jak nie więcej zwolenników. Gmina jeszcze tylko wybuduje drogi dojazdowe, uzbroi teren – wszystko po to by zapraszani goście mogli wypoczywać w ciszy i spokoju, w nieskażonej żadnym innym biznesem naturze. Więc będzie to kolejna, inteligentna ustawka, taka sama jak inne, pod pozorem naszych żywotnych interesów.

Na stronie Urzędu, w regulaminie konkursu, który uważam, że jest dobry, przeczytałem:
„…Gmina przez długi czas nie będzie w stanie wziąć na siebie finansowego ciężaru całej inwestycji, dlatego chce stworzyć warunki do długofalowego inwestowania wielu podmiotom tak, by suma ich działań realizowała zarazem żywotne interesy i potrzeby całej społeczności Kazimierza Dolnego. Zatem celem Konkursu jest poszukiwanie perspektywicznej wizji biorącej pod uwagę: potrzeby społeczne i gospodarcze; ochronę dziedzictwa kulturowego i dziedzictwa Ziemi; rozwój kultury, edukacji, turystyki oraz rekreacji. Z tego powodu Konkurs ten adresowany jest do różnych środowisk, aby uzyskać wielorakość spojrzeń i koncepcji...”

Skład jury Konkursu:
Przewodnicząca:
1) dr Romana Rupiewicz – Instytut Historii Sztuki UKSW w Warszawie
Członkowie Sądu konkursowego: (alfabetycznie)
1) mgr Piotr Deptuś – Kierownik Oddziału Terenowego Lublin, Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych
2) mgr inż. arch. Waldemar Doraczyński – architekt, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami
3) prof. dr hab. Stanisław Krasowicz - Z-ca Dyrektora ds. naukowych w zakresie badań środowiskowych IUNG w Puławach PIB
4) prof. dr hab. inż. arch. Jeremi Królikowski - Katedra Sztuki Krajobrazu, Wydział Ogrodnictwa, Biotechnologii i Architektury Krajobrazu SGGW
5) mgr inż. arch. Tadeusz Michalak – architekt, członek zarządu Towarzystwa Przyjaciół Miasta Kazimierza Dolnego
6) prof. dr hab. inż. arch. Zbigniew Myczkowski – Instytut Architektury Krajobrazu Politechniki Krakowskiej, Zakład Krajobrazu Otwartego i Budowli Inżynierskich
7) mgr sztuki Bartłomiej Pniewski – artysta plastyk projektant, prezes zarządu Towarzystwa Przyjaciół Miasta Kazimierza Dolnego
8) dr Justyna Warowna – Zakład Geologii i Ochrony Litosfery, Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMCS w Lublinie

Kryteria oceny
1. Uwzględnienie potrzeb: społecznych i gospodarczych Gminy, ochrony dziedzictwa kulturowego i dziedzictwa Ziemi, rozwoju kultury, edukacji i turystyki. 50%
2. Jakość i estetyka zaproponowanych rozwiązań przestrzennych, krajobrazowych, urbanistycznych, architektonicznych lub innych elementów przestrzeni Kamieniołomu włącznie z wydobyciem genius loci miejsca oraz uczytelnieniem i zdefiniowaniem tożsamości miejsca. 35%
3. Potencjał proponowanych rozwiązań w celu pozyskania inwestorów zewnętrznych oraz ekonomiczność proponowanych rozwiązań. 15%
Nikłą mam nadzieję, że sąd konkursowy wypełni regulamin konkursu…

                                                                                                                Artur Besarowski